بازی کودک، شغل اوست . شغلی که نه تنها کود را مشغول می کند، بلکه زندگی را به او می آموزد. بازی کودک چیزی بیش از خوش گذرانی است. کودکان با بازی کردن یاد می گیرند، می فهمند کی هستند. دنیا چگونه است و جایگاه شان در آن کجاست.
بازی کودک چقدر اهمیت دارد؟
بازی کردن یکی از مهمترین کارهایی است که شما می توانید با فرزندتان انجام دهید. زمانی را که با کودک صرف بازی می کنید،در واقع فرصتی است برای او تا مهارت های لازم را یاد بگیرد.
بازی کودک به او کمک می کند تا :
- اعتماد به نفس خود را تقویت کند
- احساس محبت، شادمانی و امنیت کند
- مھارت ھاى اجتماعی، زبانی و برقراری ارتباطات خود را پرورش دھد
- اهمیت دادن به دیگران و محیط زیست را یاد بگیرد
- مھارت ھاى جسمانی خود را تقویت کند
- مسیرهای حرکت را در ذهن خود به هم ارتباط دھد و اصلاح کند
کودک از بازی کردن با شما لذت خواهد برد. ولی بعضی وقت ها ممکن است ترجیح بدهد خودش به تنهایی بازی کند و نیازی به مشارکت فعال شما نداشته باشد. فرزند شما شاید بخواهد فقط به او ایده هایی بدھید و تماشاچی بازی اش باشید.
بازی کودک انواع مختلف دارد
بازی آزاد و سازمان نیافته برای کودکان کم سن و سال بهترین نوع بازی است.
این نوع بازی، یک مرتبه، بسته به اینکه چه چیزی علاقه فرزند شما را به خود جلب می کند، اتفاق می افتد. بازی آزاد برنامه ریزی نشده است و به فرزند شما اجازه می دهد از قوه تخیل خود استفاده کند و آنگونه که می خواهد عمل کند.
نمونه ھایی از بازی ھای سازمان نیافته ممکن عبارت باشند از:
- بازی های خلاقانه، به تنهایی یا با دیگران، از جمله بازی ھای ھنری یا بازی با موسیقی
- بازی های تخیلی – برای مثال، درست کردن خانه های محصور با جعبه یا پتو، پوشیدن لباس های مبدل، بازی های ساختگی
- کشف کردن فضاهای بازی جدید یا محبوب مانند کمد، حیاط، پارک، زمین بازی و غیره.
شما می توانید بخشی از بازی ھای سازمان نیافته فرزندتان باشید – یا نباشید. در بازی کودک، بعضی اوقات تنها کاری که باید انجام دهید این است که مسیر درست را به او نشان دهید – محل لباس های مبدل و اسباب بازی های به هم ریخته روی زمین، یا میزی که روی آن کاغذ و مداد شمعی وجود دارد.
در بازی کودک، بعضی وقت ھا ممکن است لازم باشد کمی بیشتر فعال باشید. برای مثال، “نظرت راجع به بازی با لباس ھای مبدل چیست؟ امروز می خواهی چه شخصیتی باشی؟”
بازی ھای سازمان یافته متفاوت هستند.
بازی کودک به شکل سازمان یافته معمولا در زمان یا مکان خاصی اتفاق می افتند و اغلب توسط فردی بزرگسال هدایت می شوند.
نمونه ھایی از بازی ھای سازمان یافته عبارتند از:
- کلاس ھای آشنایی با آب برای کودکان نوپا، یا کلاس ھای آموزش شنا برای کودکان بزرگتر – شما شاید این ھا را درس ھای مھمی برای فرزندتان بدانید. ولی او ممکن است فقط فکر کند که این کار ها برای وقت گذرانی هستند
- گروه ھای قصه گویی برای کودکان نوپا و کودکان پیش دبستانی در کتابخانه محلی
- کلاس های رقص، موسیقی یا تئاتر برای کودکان از ھمه سنین
- بازی ھای تخته ای خانوادگی یا بازی ھایی با ورق
- ورزش ھای اصلاح شده برای کودکان کمی بزرگتر، مانند بسکتبال، فوتبال و …
بازی کودک، چه سازمان یافته و چه سازمان نیافته می توانند هم در داخل وهم بیرون از خانه باشند. بازی کودک در بیرون از خانه به فرزند شما این فرصت را می دهد که به اکتشاف بپردازد، فعال باشد، محدودیت ھای جسمانی خود را بیازماید و ریخت و پاش کند!
بازی کودک چگونه باعث رشد وتکامل او می شود؟
فرزند شما در حالی که رشد می کند، روش بازی اش نیز تغییر می کند. او خلاقیت بیشتری پیدا کرده و اسباب بازی ھا، بازی ھا و ایده های بیشتری را امتحان خواهد کرد.
این شاید به این معنا باشد که نیاز به فضا و زمان بیشتری برای بازی کردن خواھد داشت.
همچنین، کودکان در حالی که رشد می کنند با اشکال متفاوت بازی پیش می روند. این شامل تنها بازی کردن، بازی کردن در کنار سایر کودکان و بازی متقابل با سایر کودکان می شود.
شاید بخواهید برای بازی کودک کم سن و سال خود از ایده ھای زیر استفاده کنید:
- موسیقی، آواز، زنگوله یا ظروفی پر از اشیا متفاوت. این اشیا می توانند به تقویت شنوایی و حرکت کمک کنند
- اشیایی با اندازه ها، رنگ ھا و اشکال متفاوت. این اشیا می توانند دست دراز کردن و گرفتن را تقویت کنند
- مبلمان محکم، توپ، اسباب بازی یا جعبه. این ھا می توانند باعث چهار دست و پا راه رفتن، ایستادن و راه رفتن فرزندتان شوند.
گذراندن وقت روی شکم و بازی بر روی زمین برای رشد فرزندتان مهم هستند.
گذراندن وقت بر روی شکم به فرزندتان کمک می کند از طریق تقویت عضلات سر، گردن و بدن، کنترل حرکات خود را پرورش دهد.
این کار همچنین به فرزندتان اجازه می دهد دنیا را از چشم اندازی دیگر ببیند و تجربه کند.
بازی کودک نوپا
فرزند نوپای شما شاید از چیزھای زیر لذت ببرد:
- طیفی از اشیا بزرگ و سبک مانند جعبه ھای مقوایی، سطل یا توپ ھای بادی. این ھا می توانند حرکات دویدن، ساختن، ھل دادن یا کشیدن را تقویت کنند
- گچ، طناب، موسیقی یا ظروف: این ها می توانند پرش، لگد زدن، پایکوبی، قدم برداشتن و دویدن را تقویت کنند
- حلقه، جعبه، سنگ های بزرگ یا بالش: این ها می توانند برای بالا رفتن، برقراری تعادل، پیچیدن، تاب خوردن یا غلتیدن استفاده شوند
- تپه، تونل یا برآمدگی های زمین: این ها می توانند فعالیت های جسمانی مانند چهار دست و پا راه رفتن یا اکتشاف کردن را تشویق کنند.
اگر در طول بازی کودک، موسیقی محبوبش را هم بگذارید، او می تواند با صداها و آهنگ های موزون،تجربیاتی متفاوت داشته باشد.
بازی برای کودکان پیش دبستانی
در زیر ایده هایی برای فعالیت ذهنی و جسمانی فرزند پیش دبستانی شما آمده است:
- ظروف شیر قدیمی، قاشق های چوبی، گلدان های خالی حیاط، چوب، کاغذ مچاله شده، سطل های پلاستیکی، قابلمه و لباس قدیمی. فرزند شما می تواند از این اشیا برای بازی ھای سازمان نیافته تخیلی استفاده کند
- پازل ھای ساده
- موسیقی محبوب یا دیگ و قابلمه: فرزند شما می تواند از این ها برای کنسرت رقص یا ایجاد موسیقی استفاده کند
- توپ و فریزبی: این ھا می تواند توانایی لگد زدن، پرتاب کردن یا غلتاندن را تقویت کنند.
به هنگام تشویق کردن فرزندتان در لگد زدن یا پرتاب کردن، سعی کنید از او بخواهید ابتدا از یک سمت بدن خود استفاده کند، و بعد از سمت دیگر.
بازی کودک دبستانی
کودک دبستانی شما می تواند به صورت زیر، فرصت بازی را برای خود فراهم کند:
- مبلمان، تختخواب، سبدهای رخت، چادر و جعبه ھا که می تواند از آنها برای ساختن استفاده کند
- تنھا قوه تصور خود، در حالی که فرض می کند یک قهرمان محبوب است
- مسیرهای پر مانع ساخته شده در خانه که باعث می شوند او به روش ھای مختلف، عبور ازمسیرهای متنوع را با سرعت های متفاوت تجربه کند
- بازی با کلمات، مانند کلمات هم قافیه یا بازی ھایی مثل “من با چشم کوچک خود، چیزی را می بینم که با حرف …. شروع می شود”.
اگر فرزند شما علاقه مند باشد، می توانید به این فکر کنید که او را در فعالیت های ورزشی یا گروهی مخصوص کودکان دبستانی مشارکت دھید.
مثلا فعالیت های هنری یا کاردستی بعد از ساعت مدرسه یا موقع تعطیلات.
اهمیت اسباب بازی در بازی کودک
برای اسباب بازی ها، بازی ها و کتاب های کودکان هزینه کنید.
فراموش نکنید که این کار در واقع سرمایه گذاری روی رشد جسمی و ذهنی کودک شما است.
البته اسباب بازی های ساخته شده در خانه و فعالیت ها ی رایگان اغلب روش هاى خلاقانه برای خوش گذرانی شما وفرزندتان با هم می باشند.
بازی نکردن کودک نگران کننده است؟
بعضی وقت ها ممکن است فرزندتان نخواهد بازی کند.
برای مثال، شاید خسته باشد یا به علت انجام یک فعالیت یکسان برای مدتی طولانی،حوصله اش سر رفته باشد.
معمولا این حالت طبیعی است و چیزی نیست که سبب نگرانی شود.
اما بعضی وقت ها، بازی نکردن یا عدم علاقه به بازی ، می تواند نشانگر اختلال رشدی جدی تری باشد.
در موارد زیر، مشاوره با یک متخصص، کارساز خواهد بود:
- نوزاد شما به نظر نمی رسد که علاقه ای به بازی های متقابل (مانند دالی موشه) داشته باشد
- فرزند نوپای شما تنها علاقه محدودی به اسباب بازی ھا دارد. برای مثال، تنها به چرخاندن چرخ های یک ماشین اسباب بازی علاقه نشان می دهد بجای آنکه مانند سایر کودکان ھم سن خود آن را به دور اتاق براند –
- فرزند پیش دبستانی شما علاقه ای به بازی کردن با کودکان یا بازی ھای فرضی دیگر ندارد.
